هاست چیست و چگونه یک هاست فوق‌العاده بخریم؟

ما عادت داریم آدرس یک سایت را تایپ کنیم و گوگل آن را برایمان نمایش ‌دهد. ولی چیزی که نمی‌دانیم پروسه‌‌ی جالبی است که در پشت این صحنه انجام شده. شاید هم در دلمان بگوییم اصلا مکانیزم سایت چه ربطی به من دارد؟! مساله همینجاست. اگر خودتان یک روز بخواهید سایتی داشته باشید، هنگام طراحی سایت به شما می‌گویند باید هاست و دامنه بخرید.

اگر به هیچ عنوان نمی‌دانید هاست چیست؟ دامنه چیست؟ برای طراحی سایت به چه چیزهایی نیاز دارید؟ هاست مناسب چه ویژگی‌هایی دارد؟ کدام نوع هاست مناسب شماست؟ و… باید بگویم که جای درستی آمدید. چون می‌خواهم ثابت کنم که مبحث هاست و دامنه واقعا جذاب و کاربردی است.

در این مطلب 0 تا 100 مبحث هاست را یاد می‌گیرید. خب آماده بشوید که وارد دریچه نوار مرورگر بشویم و ببینیم در دنیای وب چه می‌گذرد.

مواد لازم برای ساخت سایت!
در بحث طراحی سایت، قرار است علاوه بر هاست به اصطلاحاتی مانند دامنه، سیستم مدیریت محتوا و قالب سایت بر‌بخوریم. پس بهتر است همین اول تکلیفمان را روشن کنیم و با این مفاهیم آشنا شویم.
دامنه
وقتی خود شما بخواهید مثلا وارد سایت نوین شوید اول از همه چه کار می‌کنید؟ درست است، آدرس سایت را وارد نوار مرورگرتان می‌کنید. در دنیای طراحی سایت هم انتخاب نام یا دامنه اولین قدم است و به صورت پسوند دامنه. نام دامنه. www ثبت می‌شود.

نکته قابل توجه این است که دامنه اختصاصی است و نباید تکراری باشد. یعنی حالا که ما صاحب دامنه  www.goldenservices.ir هستیم، شما نمی‌توانید همین نام را برای وبسایتتان انتخاب کنید. خرید دامنه هم به سادگی و از طریق شرکت‌های ارائه‌دهندۀ خدمات ثبت و تمدید دامنه انجام می‌شود. با یک جستجوی ساده در اینترنت کلی از این سایت‌ها برایتان نمایش داده می‌شود و فقط لازم است نام مورد نظر خود را انتخاب کنید، هزینه آن را بپردازید، و اجاره آن را به طور سالیانه تمدید کنید.

    هاست

دامنه فقط یک اسم اختصاصی برای شماست، و برای نمایش سایت نمی‌توانیم اطلاعات را روی یک نام خالی سوار کنیم. پس ما نیاز داریم یک فضا و حافظه هم بخریم، که اطلاعات را وارد آن کنیم و این اطلاعات در شبکه جهانی اینترنت قابل دسترسی برای مخاطبان شود.

    سیستم مدیریت محتوا

سایت ما تا آخر به یک شکل باقی نمی‌ماند. ما همواره تلاش می‌کنیم سایت خود را بروز کنیم، برای کاربران مطالب جدید قرار بدهیم، محصولات جدیدمان را بارگذاری کنیم و … .

حالا دو راه داریم!

    راه سخت‌تر این است که هر سری وارد فضای ذخیره‌سازی اطلاعات سایتمان (در هاست) بشویم و برای اضافه کردن مطلب جدید کدنویسی کنیم و سایت را به گند بکشیم!
    و راه دوم اینکه یک سیستم مدیریت محتوا بر روی هاست نصب کنیم. سیستم‌های مدیریت محتوا مثل وردپرس، جوملا و … رسالتشان این است که “مدیریت و افزودن محتوای سایت” را برایمان ساده کنند. در واقع فقط کافی است مقاله، عکس و یا محصولات خود را وارد آن‌ها کنیم تا به طور خودکار اطلاعات ما در سایت نمایش داده شود.

    قالب سایت

حتما شما هم تا به حال وارد سایت‌هایی شده‌اید که گرافیک و زیبایی بصری آن را تحسین کردید. این زیبایی ظاهری به قالب سایت برمی‌گردد. این قالب‌ها در واقع مثل پوسته‌ای روی سایت شما قرار می‌گیرند و فونت، ابعاد، ستون‌ها، رنگ‌ها، و به کل محیط سایت را تعیین می‌کنند. می‌توانید قالب مورد نظرتان را از بین نمونه‌های موجود انتخاب کنید یا طراحی قالبی که در ذهنتان است را به یک طراح بسپارید.
تعریف هاست

حالا که با مفاهیم پیش‌نیاز آشنا شدیم، برویم سر اصل مطلب! اجازه بدهید اول تعریف رایج “هاست چیست” را با هم بخوانیم و بعد برای درک بهتر آن را با یک رستوران مقایسه کنیم!

هاست یا میزبانی وب (به انگلیسی Host) قسمتی از یک سرور است، که به ازای مبلغی در اختیار شما قرار می‌گیرد. این سرور همیشه و به صورت 24 ساعته به اینترنت متصل است. حالا اگر شما در هاستتان اطلاعات سایت خود را قرار دهید، وب سایت شما در سرتاسر اینترنت در دسترس قرار می‌گیرد. و مخاطبان می‌توانند با وارد کردن آدرس سایت در مرورگر، هر لحظه از شبانه روز وارد سایت شما بشوند.

تصور کنید هاست یک رستوران ایتالیایی خوشمزه است!

رستوران ایتالیایی دوست دارید؟ من که عاشق پاستا با پنیر هستم! خب، تصور کنیم که شما قصد دارید یک رستوران خیلی خفن در شهر افتتاح کنید.

    در مرحله اول به دنبال کارهای اداری رفتید، مجوز های لازم را گرفتید و در نهایت اسم رستوران را به ثبت رساندید(مرحله انتخاب دامنه)
    حالا زمانش رسیده که در یک خیابان (سرور)، فضایی برای رستوران اجاره کنید (هاست) و در واقع تمام میز و صندلی‌ها، تجهزات آشپزی، مواد اولیه (اطلاعات سایت) را در آن قرار دهید.
    در ادامه مخاطبان که کم کم اسم رستوران شما را شنیده‌اند، می‌توانند با مراجعه به آدرستان به رستوران بیایند و بتوانید غذاهای لذیذتان را برایشان سرو کنید.

فکر می‌کنم حالا دستگیرتان شده باشد که هاست چیست. پس وقتش است که آن را به طور فنی‌تر بررسی کنیم تا بتوانیم بهترین هاست را برای سایتمان انتخاب کنیم.

آیا نمی‌شود به جای خرید هاست از کامپیوتر خودمان استفاده کنیم؟

خیالتان را راحت کنم پاسخ قطعی “خیر” است! وقتی شما هاست می‌خرید، در واقع یک حساب کاربری به شما اختصاص داده می‌شود. با توجه به هزینه‌ای که پرداخت کردید “حجم دیسک و مشخصات خاصی” از یک سرور را اجاره می‌کنید. شاید فکر کنید خب چه کاری است! اصلا هاست چیست من از فضای کامپیوتر خودم استفاده می‌کنم و اطلاعات سایتم را وارد سیستم خودم می‌کنم.

این کار عملا ممکن نیست. چون سرورها با کامپیوتر شخصی بسیار متفاوتند. کامپیوترهای ما با سخت‌افزارهای ضعیف‌تر و اینترنت محدود کار می‌کنند. اما سروری که هاست میزبانی ارائه می‌دهد بسیار قدرتمند، پر سرعت و با پهنای باند بالا است. به علاوه برای اینکه سایتتان برای بازدیدکننده‌ها همیشه در دسترس باشد، لازم است که آن را 24 ساعته روشن نگه دارید و به محض خاموش شدن سایتتان هم دیگر قابل نمایش نیست!

یک دلیل دیگر این است که در شرکت‌های هاستینگ، سرورها در فضاهایی مخصوص ( اتاق‌های دیتاسنتر) نگهداری می‌شوند. در این اتاق‌ها تعداد زیادی سرور در قفسه‌ها با تاسیسات کامل قرار دارد. به صورت 24 ساعته به برق و اینترنت متصل هستند و حتی تمهیدات قطع برق، زلزله و آتش‌سوزی و … در این فضاها در نظر گرفته شده است.

از نظر فیزیکی سرور یک کامپیوتر یا دستگاه همیشه روشن، و همیشه در دسترس است. اگر این دسترسی فقط در محدوده شما و همکارانتان باشد به آن سرور تحت شبکه می‌گوییم. که احتمالا نمونه آن را در بخش IT شرکتتان دیده‌اید. اما اگر دسترسی سرور در میان تمااام کامپیوترهایی باشد که از طریق اینترنت به هم متصل هستند، به آن سرورهای اینترنتی می‌گویند. که می‌شود همین سرورهایی که داریم از آن صحبت می‌کنیم.

    سرورها وظیفه دارند محتوای سایت‌ها را در خود نگه دارند، و اطلاعاتی که شما در هر ساعت از شبانه روز در اینترنت جستجو می‌کنید را برایتان نمایش بدهند.

تمام شرکت‌ها، ارگان‌ها، و حتی افراد شخصی که نیاز به سایت دارند به “شرکت‌های ارائه دهنده هاست و میزبانی وب” مراجعه می‌کنند. این شرکت‌ها یک سرور میزبان برای شما در نظر می‌گیرند و بخشی از هارد آن را به شما می‌فروشند. از چند سایت تا صد سایت می‌توانند از یک سرور مشترک استفاده کنند، و دیگر نیازی نیست هر کس هزینه خرید و نگهداری یک سرور جداگانه را بپردازد.

تعداد سایت‌هایی که بر روی یک سرور قرار می‌گیرد به عواملی مانند قدرت پردازنده، قدرت رم، و میزان فضای سرور بستگی دارد. در ادامه این مشخصات را تحت عنوان ویژگی‌های هاست بررسی می‌کنیم.
ویژگی های لازم برای یک هاست چیست؟

برای خرید یک هاست خوب باید با ویژگی های آن هم آشنا باشیم تا کلاه سرمان نرود! برای آگاهی از ویژگی‌های هاست میزبان وب، آن ها را در دو دسته‌ی خصوصیات سخت افزاری و نرم افزاری دسته بندی کردم، که هر دسته شامل مواردی به شرح زیر است:

ویژگی های سخت افزاری هاست چیست؟

    فضای هاست Disk Space

فضای هاست مثل حجم هارد دیسک یا حافظه گوشی موبایل شماست. و حجمی از سرور است که به شما تعلق می‌گیرد تا بتوانید فایل‌ها، محتوا، قالب و … را روی آن آپلود کنید.

شرکت‌های هاستینگ معمولا تنوع فضای هاست از 50MB تا 10000MB به شما ارائه می‌دهند. حجم مورد نیاز شما بستگی به سایتتان دارد. قبل از خرید باید به استاتیک یا داینامیک بودن سایت، سیستم مدیریت سایت، ماژول‌های مورد استفاده، دیتابیس‌ها، قالب سایت و … توجه کرد. برای تخمین می‌توانید از تجربه‌ی طراح سایتتان هم کمک بگیرید.

    پهنای باند Bandwidth

می‌خواهم یک داستان بگویم دلتان را خون کنم! یادتان هست موقع اعلام نتایج کنکور چه اتفاقی می‌افتاد؟ با دست‌های لرزان آدرس سایت سنجش را وارد می‌کردیم و با چی مواجه می‌شدیم؟ سایت برایمان باز نمی‌شد! دوباره و دوباره در حالی که از استرس کبود شده بودیم این کار را انجام می‌دادیم! تا بالاخره بعد از ده‌ها مرتبه موفق می‌شدیم نتایج درخشانمان را ببینیم!

پهنای باند همین است. مانند اتوبانی می‌ماند که هرچه عرض آن بیشتر باشد مسافر در ترافیک نمی‌ماند و سریع‌تر به مقصد می‌رسد. شما هم برای اینکه چند کاربر به طور همزمان بتوانند محتوای سایتتان را ببینند به یک هاست با پهنای باند بالا دارید.

پهنای باند به 2 عامل اصلی بستگی دارد حجم اطلاعات سایت و میزان بازدید مورد انتظار. سایت‌هایی که اجازه دانلود و آپلود فایل می‌دهند نیاز به پهنای باند خیلی بالا دارند و احتمالا مجبور به استفاده از هاست دانلود شوند. اما برای سایت‌های معمولی می‌توان اندازه متوسط هر صفحه را حساب کرد. فرض کنید هر صفحه سایت شما 100 کیلوبایت باشد و در روز میانگین 500 بازدید کننده دارید، که هر کدام 4 صفحه از سایتتان را ببینند. ترافیک روزانه شما 100*500*4 برابر با 200 مگابایت خواهد بود. حالا این اندازه را در 30 روز ماه ضرب کرده و پهنای باند مورد نیاز ماهانه را حساب کنید.

    کنترل پنل Control panel

اگر بخواهم ساده بگویم کنترل پنل یک رابط گرافیکی، برای مدیریت هاست شماست. شرکت هاستینگ بعد از خرید به شما رمز و دسترسی یک کنترل پنل تحت وب را ارائه می‌دهد. بعد از ورود به این پنل شما می‌توانید بدون نیاز به کدنویسی، از طریق آیکون‌های گرافیکی هاست خود را مدیریت، و موارد زیر را کنترل کنید:

    مدیریت حساب کاربری
    مشاهده میزان حجم مصرفی و حجم باقی مانده
    میزان مصرف پهنای باند
    مدیریت مراکز داده (database)
    افزودن دامنه به هاست
    نصب سیستم مدیریت محتوا
    و امکانات متنوع دیگر

یکی از محبوب‌ترین کنترل پنل‌های حاضر، CPANEL است. که اکثر شرکت‌های هاستینگ به دلیل محیط ساده و کاربردی همین پنل را به مشتریان خود ارائه می‌دهند. البته کنترل پنل های دیگری هم برای هاست قابل استفاده هست مانند Direct admin و Plesk…

    افزودن دامین Addon domain

افزودن دامنه یا ادان دامین، امکانی است که به شما اجازه می‌دهد دامنه‌های بیشتری را در هاست خودتان ثبت کنید. و با هر کدام از دامنه‌ها یک سایت جدید راه اندازی کنید.

مثلا تصور کنید هنگام خرید هاست مقابل یکی از آنها نوشته شده که 2 تا ادان دامین دارد. این یعنی شما که قصد ایجاد سایت “فروش کیف و کفش” دارید، شاید در آینده که کارتان گرفت بخواهید سایت دیگری برای فروش “تجهیزات ورزشی” هم به آن اضافه کنید. در اینصورت دیگر نیازی نیست هاست جدیدی تهیه کنید و می‌توانید از طریق کنترل پنل، روی همین هاست یک دامنه جدید وارد کنید.

    آپ تایم Up time

سرور باید در هر ثانیه از 24 ساعت بتواند سایت شما را در دسترس نگه دارد. وگرنه مخاطبان قادر به دیدن وبسایت شما نخواهند بود. گاهی ممکن است به دلیل مشکلات فنی این دسترسی قطع شود (downtime) که خب اتفاق خوبی نیست! برای همین یکی از موارد قابل توجه، آپ تایم هاست است (مخصوصا برای سایت‌های فروشگاهی که با قطعی سایت، در واقع مشتری خود در آن لحظات را از دست می‌دهند).

معمولا شرکت‌های هاستینگ آپ‌تایم را به صورت درصد بیان می‌کنند. مثلا رقم 99.99% به این معنی است که در یک سال، سایت ممکن است فقط یک ساعت از کار‌افتادگی موقت داشته باشد.

    بکاپ گیری Back up

این روزها حتی بکاپ‌گیری از گوشی شخصی‌مان هم کلی اهمیت دارد، چه برسد به اطلاعات سایتمان! هنگام خرید هاست حتما از سرویس‌هایی استفاده کنید که بکاپ‌گیری دائم و منظمی دارند. بیایید روراست باشیم شرکت‌های هاستینگ که معجزه نیستند! اتفاق‌هایی مثل مشکلات فنی، خرابی و سوختگی سخت‌افزاری و… همیشه احتمال وقوع دارند. اگر شرکت هاستینگ از اطلاعات موجود روی هاست وب‌سایت شما بکاپ نداشته باشد، اطلاعاتتان در معرض نابودی کامل قرار می‌گیرد.

البته مزیت بکاپ‌گیری فقط هنگام خرابی سرور نیست. اگر خود شما هم هنگام توسعه و ویرایش وبسایتتان اشتباها یک فایل و پوشه را پاک کنید، ممکن است کل سایت شما با خطای جدی مواجه شود. در این‌صورت می‌توانید روی نسخه بکاپ هاستتان حساب کنید.

ویژگی های نرم افزاری هاست چیست؟

همان‌طور که گفتیم سرورها یک سیستمی مانند همین لپ‌تاپ شخصی خودمان هستند. و لپ‌تاپ ما برای استفاده حتما به سیستم عامل نیاز دارد. به همین صورت سرورها هم دارای سیستم عامل هستند. و از دو سیستم عامل لینوکس و ویندوز استفاده می‌کنند. حالا کافی است بدانیم تفاوت این دو با هم در چیست و کدام یک برای ما بهتر است؟
مقایسه هاست ویندوز و هاست لینوکس

در واقع در این مقایسه قرار نیست بگوییم بین لینوکس و ویندوز کدام خوب است و کدام به درد نمی‌خورد! هر کدام از این سیستم عامل‌ها شرایط و امکانات خاصی دارند و انتخاب شما باید براساس نوع سایتتان باشد. برای اطلاع از شرایطی که گفتم، بگذارید از جنبه‌های گوناگون مقایسه‌ای بین لینوکس و ویندوز داشته باشیم.

    از نظر زبان برنامه نویسی: هاست ویندوز توسط شرکت مایکروسافت ارائه شده است. و فقط از زبان‌های برنامه‌نویسی ASP و NET پشتیبانی می‌کند (که خب صاحب امتیاز این دو زبان خود شرکت مایکروسافت است!) اما آمار نشان می‌دهد که اکثر سایت‌های جهان با زبان PHP برنامه نویسی شدند. یک امتیاز مثبت برای هاست لینوکس! چون لینوکس کاملا سازگار با زبان PHP است.
    از نظر سیستم‌های مدیریت محتوا: اکثر سیستم‌های مدیریت محتوا مثل وردپرس، جوملا، دروپال، دیتالایف و فروشگاه ساز محبوب پرستاشاپ بر پایه PHP نوشته شدند. و فقط هاست لینوکس می‌تواند از این برنامه‌ها پشتیبانی کند.
    از نظر کنترل پنل: همان‌طور که اشاره کردیم کنترل پنل Cpanel در حال حاضر از بهترین رابط‌های گرافیکی است (که اتفاقا اگر تازه‌کار هستید آموزش‌های فراوانی در اینترنت برای کار با این پنل وجود دارد.) در هاست لینوکس می‌توانید از کنترل پنل‌های Cpanel ، Direct admin ، Kloxo و Zpanel استفاده کنید. و درهاست ویندوز از Plesk و Website panel.
    از نظر سرعت: در واقع سرعت هاست بیشتر به ویژگی‌های سخت‌افزاری برمی‌گردد و ربط چندانی به سیستم عامل سرور ندارد! اما می‌توان گفت در مواردی هاست لینوکس سرعت بیشتری از ویندوز دارد. چرا؟ چون لینوکس ابزارهای زیادی برای بهینه سازی و افزایش سرعت سایت پیش‌بینی کرده است.

انواع هاست که می‌گویند منظورشان چیست؟!

تا اینجا تمام ویژگی‌های سخت افزاری و نرم افزاری هاست را یاد گرفتیم. یک مورد دیگری که برای خرید با آن مواجه می‌شوید انواع هاست است. ما خلاصه ای از گزینه‌های پیش رو را برایتان آورده‌ایم.

    هاست اشتراکی (Shared Web Hosting)

احتمالا می‌توانید حدس بزنید که مفهوم اشتراک در هاست چیست. در این روش چند وبسایت از یک سرور استفاده می‌کنند، و در واقع حافظه سرور بین چند سایت تقسیم می‌شود. اکثر سایت‌های اینترنتی از همین نوع هاست استفاده می‌کنند. چرا که نه؟! هم مقرون به صرفه است و هم نیازهای سایت را برطرف می‌کند.

    هاست اختصاصی (Dedicated Web Hosting)

در هاست اختصاصی یک سرور فقط به یک مشتری اختصاص داده می‌شود، و تنها یک وبسایت روی آن قرار می‌گیرد. کاربرد این نوع هاست برای وبسایت‌های بسیار بزرگ با تعداد مخاطب بالا است. گرچه سرور اختصاصی مشکلات راه اندازی و نصب سیستم عامل و … را دارد، اما مزایای زیادی مانند سرعت و امنیت بالا، دسترسی به فضا و پهنای باند اختصاصی و … هم از مزایای آن است.

نوع دیگری از روش اختصاصی، میزبانی هاست (Collocation Web Hosting) است. در این حالت مشتری کاملا مالک سرور می‌شود و نگهداری از سرور را در محل موردنظر خودش انجام می‌دهد.

    هاست مجازی (VPS)

این هاست که اتفاقا این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده یک چیزی بین هاست اختصاصی و هاست اشتراکی است. یعنی یک سرور واحد وجود دارد، که از طریق نرم افزارهای مجازی سازی به چند سرور مجازی تقسیم می‌شود که در انحصار مشتری قرار دارد.

فرض کنید هر سرور از نظر فیزیکی تکه تکه شده. و هر تکه به یک مشتری داده شده است. این تکه در مقایسه با هاست اشتراکی استقلال بیشتری دارد، یعنی می‌توانید روی Vps خودتان سیستم عامل و نسخه متفاوت، همچنین نرم افزارهای اختصاصی داشته باشید. از طرفی در مقایسه با سرور اختصاصی هزینه پایین‌تری (حدود یک‌پنجم تا یک‌دهم) پرداخت کنید.

    هاست ابری (Cloud Web Hosting)

هاست ابری یکی از آخرین فناوری‌ها در زمینه هاستینگ است، که در واقع مشکلات هاست اشتراکی را حل کرده. در این هاست به جای اینکه از پشتیبانی فقط یک سرور بهره مند باشیم، همواره چندین سرور در حال کار کردن هستند. حالا اگر یکی از آن‌ها در سرویس‌دهی دچار اخلال شد، حداقل یک سرور دیگر برای تحمل بار در دسترس است. مثلا زمانی که سایت شما به قدرت محاسباتی بیشتری نیاز دارد می‌تواند فورا آن را از ابر بگیرد، و بعد از پایان یافتن کار منابع اشغال شده دوباره آزاد می‌شود. در این روش down time یک سایت به صفر می‌رسد.

    هاست رایگان ( Free Web Hosting)

به عنوان مورد آخر، توضیح هاست رایگان را هم اضافه می‌کنم. چرا که در مبحث خرید هاست حتما این نام وسوسه انگیز به گوشتان خواهد خورد! این وصیت را از من بپذیرید که “هیچ ارزانی بی دلیل نیست!” هاست رایگان بیشتر جنبه ی تبلیغاتی دارد و از طرف شرکت‌های هاستینگ به هدف جذب مشتری و تست خدمات ارائه می‌شود. یعنی می‌خواهم بگویم آنقدری نمی‌شود روی آن حساب کرد که سایتتان را به دستان این هاست بسپارید.

بحث هاست چیست و مفاهیم اولیه آن همین‌جا به اتمام رسید! امیدوارم با مفاهیم هاستینگ آشتی کرده باشید و با من هم نظر باشید که دنیای ساخت وب واقعا جالب و شیرین است.

برای مطالعه این مقاله از شما تشکر می‌کنم و پاسخگوی هرگونه ابهام و سوال شما در زمینه هاست هستم. امیدوارم با یک هاست و دامنه‌ی مناسب به زودی صاحب قشنگترین سایت‌های دنیای وب شوید.