روز جهانی تئاتر

هفتم فروردین (27 مارس ) مصادف با روز جهانی تئاتر
در سال 1962 میلادی برای نخستین بار انیستیتوی جهانی تئاتر (آی تی آی) در ‘هلسینكی’ فنلاند طرحی را برای بزرگداشت روز جهانی تئاتر ارائه داد. این طرح در نهمین كنگره جهانی (آی تی آی) در شهر ‘وین’ پایتخت اتریش با پیشنهاد ‘آروی كی وی ما’ (Arvi Kivimaa) رئیس آن زمان (آی تی آتی) به صورت رسمی مورد پذیرش تمامی اعضای این انیستیتوی جهانی قرار گرفت و به عنوان یك طرح سالیانه و جهانی به تصویب رسید.

از آن تاریخ تا به امروز، همه ساله در تاریخ بیست و هفتم مارس میلادی برابر با هفتم فروردین ماه هجری شمسی، مراكز ملی انیستیتوی جهانی تئاتر (آی تی آی) كه متشكل از بیش از 100 عضو هستند با برگزاری مراسم مختلفی، این روز را گرامی می دارند و متناسب با داشته های آیینی و نمایشی خود جشن هایی را برای معرفی و دعوت مخاطبان به دیدن نمایش های صحنه ای و میدانی برگزار می كنند.

انیستیتو جهانی تئاتر (آی تی آی) برای نخستین بار در سال 1948 از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسكو) و با حضور تنی چند از فعالان، صاحبنظران و كارشناسان هنر نمایش جهان تاسیس شد و به عنوان یك موسسه غیردولتی فعال در زمینه هنرهای نمایشی به صورت مشورتی و انجام فعالیت های مشترك از طرف سازمان های مرتبط با ‘یونسكو’ با هدف بسط و توسعه تئاتر به عنوان زبانی جهانی برای انتقال مفاهیم مشترك انسانی در جهان فعالیت خود را آغاز كرد.

مهمترین اهداف (آی تی آی) كه در حقیقت سنگ بنای شكل گیری این تشكل جهانی بود بر مواردی چون ‘اعتلای مبادلات بین ‏المللی دانش و عمل در حیطه هنرهای نمایشی’، ‘برانگیختن نیروی خلاقیت و همكاری بین دست ‏اندركاران تئاتر’، ‘آگاه ‏سازی افكار عمومی از لزوم به حساب‏ آوردن آفرینندگی هنری در قلمرو توسعه’، ‘تعمیق درك مشترك برای تحكیم صلح و دوستی در میان ملت ها’ و ‘پیوستن به دفاع از اهداف یونسكو به عنوان یك سازمان جهانی’ استوار بود.

برای تحقق این اهداف كلان و رسیدن جامعه جهانی به این خواست های انسان دوستانه هر ساله انجمن های ملی (آی تی آی) در سراسر جهان ضمن اعلام برنامه های خود به (آی تی آی) جهانی، برنامه های خاصی را برای معرفی هنرنمایش به عموم مخاطبان به عنوان حامیان و سرمایه های اصلی تئاتر هر كشور برگزار می كنند.

در همین راستا، هر ساله یكی از شخصیت های بزرگ هنر تئاتر و یا افرادی كه به واسطه نام بزرگشان در تمامی شاخه های فرهنگی و هنری تاثیرگذار هستند، متنی را به عنوان پیام روز جهانی تئاتر بر اساس بزرگداشت ها و پنداشت های هنری و انتظاراتی كه آنها از هنر نمایش در سال پیش رو دارند را به رشته تحریر در می آورند و در اختیار (آی تی آی) قرار می دهند.

این مركز نیز پیام سال تئاتری را به تمام مراكز عضو می فرستد و این پیام پیش از انجام هر برنامه ای برای حاضران قرائت می شود و در بیش از یكصد رسانه دیداری، شنیداری و مكتوب بین المللی منتشر می شود تا عموم علاقه مندان و فعالان این هنر، تلاش خود را برای تحقق آن شعار در نمایش های تولیدی خود به كار برند.

نخستین پیام روز جهانی تئاتر توسط ‘ژان كوكتو’ (Jaean Cocteau) نمایشنامه نویس و كارگردان شهیر فرانسوی در سال 1962 میلادی ایراد شد و طی آن هرساله یكی از شخصیت های بزرگ هنر نمایش و یا صاحب نامان بین المللی عرصه فرهنگ وهنر پیام روز جهانی را منتشر می كنند.

در ایران همه ساله مراسمی با عنوان هفته بزرگداشت تئاتر از تاریخ 9 تا 15 اردیبهشت ماه، به عنوان جشن ‘اردیبهشت تئاتر ایران’ برای بزرگداشت این هنر و هنرمندان آن در سراسر كشور برگزار می شود.