21 فوریه مصادف با دوم اسفند (به جز سالهای کبیسه که این روز با سوم اسفند مصادف میشود) روز جهانی «راهنمایان گردشگری» است. راهنمایان گردشگری به عنوان بخش مهم و فعال این صنعت نقشی راهبردی در کیفیت برگزاری تورهای توریستی و رضایت گردشگران برعهده دارند.
نامگذاری و برپایی جشن راهنمایان گردشگری به سال 1990 باز میگردد. در این سال، 15 کشور در جشن انجمن راهنمایان جهان شرکت کردند، از آن زمان، تعداد راهنمایان تور پیوسته در حال افزایش بود است. این گروه از جامعه که به عنوان سفیران صلح شناخته میشوند، در کمک به جوامع محلی، شناساندن ظرفیتهای کشور و نگهداری از میراث ملموس و ناملموس کشور همیشه پیشتاز بودهاند.
در میان افراد فعال در صنعت گردشگری، راهنمایان به عنوان یکی از اصلیترین افراد در مواجهه با گردشگران قرار دارند. با وجود تعاریف متعدد راهنمای تور، بر اساس تعریف انجمن راهنمایان تور اروپا (EFTGA) «راهنمای تور کسی است که گروهها و یا بازدیدکنندگان انفرادی داخلی یا خارجی را در سایتهای تاریخی، موزهها و یا بناهای یادبود یک شهر یا منطقه راهنمایی میکند و تفسیری الهام بخش و سرگرم کننده از میراث فرهنگی و طبیعی و محیط زیست، به زبان مورد انتخاب بازدید کننده ارائه میدهد.»
همچنین بر اساس تعریف فدراسیون جهانی انجمن راهنمایان تور، راهنمای تور«شخصی است که بازدیدکنندگان را بر اساس زبان انتخابی آنها راهنمایی میکند و میراث فرهنگی و طبیعی یک ناحیه را تفسیر میکند و این شخص به طور معمول صلاحیت راهنمایی در یک منطقه خاص را دارد که عموماً از طرف مسئولان به رسمیت شناخته میشود».
وظایف و حوزه کاری راهنمای گردشگری با مدیر تور (لیدر تور) متفاوت است؛ اما در بسیاری موارد چون مدیر تور وظایف مربوط به راهنمای گردشگری را نیز انجام میدهد (که البته از نظر استانداردهای بین المللی مانعی ندارد)، تفکیک آنها از یکدیگر سخت میشود. مدیر تور مسئولیت تور و همه مسافران آن را بر عهده دارد. او بر انجام درست کارها و برنامههای تور نظارت داشته و مسئولیت مدیریت هزینهها و مخارج تور برعهده اوست.
راهنمای تور مسافرتی باید حافظه خوبی در به یاد سپاری اطلاعات تاریخی، رویدادها، حقایق، اعداد و ارقام داشته باشد. او باید توان مدیریت و سازماندهی خوبی داشته و در موارد لزوم تصمیم گیریهای درستی برای گروه انجام دهد. همچنین داشتن روابط عمومی خوب و ایجاد ارتباط نزدیک و توام با احترام با مسافران، داشتن ظاهری آراسته و مسئولیت پذیری بالا، از دیگر خصوصیات اصلی راهنمای تور است.
راهنمای گردشگری در سفر باید همیشه در دسترس باشد، بنابراین گاهی از صبح زود تا آخر شب مشغول کار است. حجم کار او در زمانهایی از سال به خصوص تعطیلات بسیار بیشتر است. در بسیاری از موارد راهنمای تور شغلی پاره وقت برای افراد است و در کنار آن شغل دیگری نیز دارند. تنها تعدادی از راهنمایان تور هستند که به صورت تمام وقت کار کرده و از این راه تمام هزینههای زندگی خود را تأمین میکنند.