مراحل چاپ کتاب

بسیاری از افراد علاقه دارند نامی از خود بر روی یک کتاب داشته باشند. گاهی اوقات این کتاب می‌تواند محتوای بسیار ارزشمندی داشته باشد و توسط مردم یا اگر کتابی علمی باشد توسط اهالی علم و دانشگاهیان مورد استقبال قرار گیرد. گاهی اوقات نیز هدف نویسنده یا مترجم از چاپ کتاب عرضه آن به تعداد محدود و برای یک جامعه هدف خاص است. در هر دو صورت، چاپ کتاب مراحلی دارد که گاهی اوقات برای یک نویسنده پیچیده و مبهم است اما برای موسساتی که در این حوزه فعالیت دارند و روزانه کتاب‌هایی را به آماده چاپ می‌کنند بسیار ساده هستند.

مراحل چاپ کتاب

مرحله اول: آماده سازی محتوای کتاب

در این مرحله نویسنده یا مترجم باید محتوای کتاب را آماده کند. این محتوا می‌تواند شامل شعر، داستان، دستنوشته، خاطرات و یا یک کتاب علمی باشد. همچنین کتاب مورد نظر می‌تواند به صورت تالیف یا ترجمه باشد. در هر صورت نویسنده باید محتوای کتاب را به صورت دستنوشته یا تایپ شده به ناشر تحویل دهد.

مرحله دوم: آماده سازی اولیه کتاب

در این مرحله کارهایی مانند بررسی غلط‌های املایی و نگارشی، تایپ، صفحه‌آرایی و ویراستاری انجام می‌شود. فایل کامل کتاب باید در این مرحله آماده شود و این فایل باید تا حد امکان کامل و بدون ایرادات علمی و نگارشی باشد.

مرحله سوم: دریافت شابک (ISBN)

شابک مخفف عبارت شماره استاندارد بین المللی کتاب یا به انگلیسی International Standard Book Number است. شابک یک کد ۱۰ الی ۱۳ رقمی است که به هرکتاب منسوب می‌شود. باید توجه نمود که با تجدید چاپ یک کتاب شابک آن تغییر نمی‌کند. همچنین از سال ۲۰۰۷ به بعد شابک از ۱۰ رقم به ۱۳ رقم افزایش یافت تا بتوان کتاب‌های بیشتری را چاپ کرد. در ایران دریافت شابک از خانه کتاب انجام می‌گیرد. به این صورت که ناشر شابک‌هایی که از خانه کتاب دریافت کرده است را به یک کتاب نسبت می‌دهد و سپس فرم مربوطه را پر کرده و به خانه کتاب ارسال می‌کند. (بیشتر بخوانید: چاپ کتاب با تیراژ پایین)

مرحله چهارم: دریافت فیپا

فیپا که مخفف فهرست نويسي پيش از انتشار است شامل اطلاعاتی است که در پشت صفحه عنوان کتاب چاپ می‌شود. اداره كل پردازش و سازماندهي سازمان اسناد و كتابخانه ملي مسئول مستقيم صدور فيپا در ایران است و برای اخذ فیپا باید از طریق این سازمان اقدام کرد. برای دریافت فیپا، کتاب به کتابخانه ملی ارسال می‌شود که شامل شابک، پرینت کتاب و فایل آن در سی دی و در نهایت فرم تکمیل شده درخواست فهرست نویسی است. تحویل فیپا یک هفته الی ۱۰ روز زمان می‌برد (بیشتر بخوانید: فیپا برای کتاب و مدارک لازم جهت اخذ آن).

مرحله پنجم: دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

در این مرحله پرینت کتاب به همراه فایل آن در قالب سی دی و اطلاعات مربوط به فیپا و شابک و همچنین طرح رنگی جلد برای صدور مجوز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال می‌گردد. به طور معمول مجوز وزارت ارشاد یک هفته الی ۴ ماه بعد از تحویل کتاب صادر می‌شود که بستگی به موضوع کتاب دارد. کتاب‌های علمی و دانشگاهی معمولاً در کمترین زمان بررسی می‌شوند اما کتاب‌های شعر یا با موضوعات حساس ممکن است چند ماه پس از ارسال مجوز را دریافت نمایند. همچنین گاهی اوقات ممکن است برای دریافت مجوز نیاز به تغییرات و اصلاحاتی در محتوای کتاب باشد.

مرحله ششم: چاپ و صحافی

بعد از اتمام مراحل فوق کتاب برای چاپ به چاپ‌خانه ارسال می‌شود. برای کتاب‌های دارای تیراژ بالای ۱۰۰۰ جلد معمولاً از چاپ افست استفاده می‌شود و برای کتاب‌های زیر ۱۰۰۰ نسخه معمولاً چاپ دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از آماده شدن کتاب چاپ شده، صحافی آن نیز انجام می‌گیرد. با توجه به اینکه این مرحله در اختیار خود ناشر قرار دارد معمولاً به سرعت انحام می‌گیرد (بیشتر بخوانید: تفاوت‌های دو روش چاپ افست و چاپ دیجیتال).

مرحله هفتم: ارسال کتاب به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اعلام وصول

پس از اینکه کتاب به چاپ رسید، ناشر باید ۱۰ نسخه از آن به وزارت ارشاد ارسال کند و با دریافت اعلام وصول، عملاً فرایند چاپ کتاب به اتمام رسیده است.