چپدستی به مفهوم تمایل طبیعی افراد در استفاده از دست چپ برای انجام کارهای گوناگون و بویژه نوشتن است.
روز جهانی چپ دست ها
روز ۱۳ آگوست برابر با ۲۲ مرداد به نام روز جهانی چپدستها نامگذاری شدهاست. نام این روز در سال ۱۹۷۶ برابر با ۱۳۵۵ خورشیدی پیشنهاد شد و به تصویب رسید.
دلیل نامگذاری روز جهانی چپ دست ها
دلیل نامگذاری این روز، انتقاد از این است که تمامی ابزارها و امکانات برای راست دست ها طراحی شده اند (مانند صندلی های یک دسته، صندلی راننده در خودروها، قانون های راهنمایی رانندگی، میزهای پر کردن فرم در بانک ها و اداره ها و…) و چپ دست ها را مجبور به کاربرد از دست راست می کنند. همچنین یکی از هدف های این روز پیکار با باورهای خرافاتی درباره چپ دست هاست.
چپدستی چیست؟
چپدستی به مفهوم تمایل طبیعی افراد در استفاده از دست چپ برای انجام کارهای گوناگون و بویژه نوشتن است. بطور طبیعی، بیشتر انسانها راستدست هستند به این معنا که برای انجام کارهای روزمره، استفاده بیشتری از دست راست به عمل میآورند. یکساندستان گروه خیلی کوچکی از انسانها هستند که توانایی استفاده از دست چپ و راست را بطور یکسان دارند.
مطالعات گوناگون نشان میدهد که در جوامع مختلف، ۷۰ تا ۹۰ درصد جمعیت، راستدست هستند. بقیهٔ این افراد عمدتاً چپدست هستند. درصد بسیار کمی نیز توانایی استفاده از دو دست را دارند.
علل چپدستی
علت دقیق چپدستی مشخص نیست. نظریههای مختلف، وراثت، یادگیری و فعالیتهای مغزی در دوران جنینی و رشد را عامل تعیین چپدستی یا راستدستی میدانند. پژوهشگران دانشگاه آکسفورد، اخیراً ژنی را کشف کردند که گمان میرود عامل بروز چپدستی باشد. در افراد حاوی این ژن، بخش راست مغز کار کنترل سرعت و زبان را بر عهده دارد و بخش چپ مغز مسئول احساسات است. در افراد راستدست که فاقد این ژن هستند وظیفه هر نیمکره مغز بر عکس این است. اما اندکی بعد، پژوهشگران دانشگاه ام آی تی آمریکا، نظریه جدیدی در این رابطه ارائه دادند. یافتههای آنان نشان میدهد که در رحم مادر، مغز کودکان چپدست آزادانه تر از مغز کودکان راستدست رشد میکند.
مسائل اجتماعی و فرهنگی
چپدستی در بسیاری از جوامع، نوعی ناهنجاری و عادت ناپسند محسوب میشدهاست و معمولاً سعی بر این بوده که کودکان را به استفاده از دست راست تشویق کنند. sinister در زبان لاتینی به معنای چپ است و در عین حال این واژه به معنی شوم و بد یُمنی است. در زبان فرانسوی، gauche برای دو واژه چپ و ناشی بکار میرود و در زبان آلمانی، linkisch به معنی چپدست و آدم ناجور است.
خصوصیات شخصیتی و روانشناختی افراد چپدست
-سرعت تفکر: مطالعات نشان داده است که اینگونه افراد استثنائیاند. تحقیقاتی در کشور ایتالیا بیان میکند که افراد چپدست در حین بازیهای کامپیوتری و یا مسابقات ورزشی سریعتر فکر میکنند. چپدستها تمایل به کسب درآمد بیشتری دارند. افرادی که با هر دو دست کار میکنند، هنگامی که با اطلاعات جدید مواجه میشوند، توانایی تغییر عقیده بیشتری دارند که این موضوع به آنها کمک میکند تا هر دو سوی قضیه را ببینند.
-استقلال: بعضی از کارشناسان معتقدند، افراد چپدست کمتر وابستهاند، چون مجبورند با دنیایی که برای آنها ساخته نشده سازگاری پیدا کنند. دکتر پیترز میگوید: چپدستها به علت داشتن تمایلات استقلالطلبانه در برابر فشارهای اجتماعی مقاومت بیشتری دارند.
-سازگاری: تحقیقاتی در کشور کانادا نشان میدهد که افراد چپدست، نسبت به راستدستها سازگاری بیشتری دارند. یک فرد چپدست بسیار راحتتر از یک فرد راستدست میتواند از دست راست خود برای انجام کارها استفاده کند. به نظر میرسد افرد چپدست به سرعت قادر به تعویض و دگرگزینی هستند. به طور کلی، افراد چپدست انعطافپذیرتر، باهوشتر و سازگارتر از افراد راستدست هستند.
• چپ دستان سرشناس فرنگی
نشریه فاینانشیال تایمز گزارشی داده که تعداد مدیران چپدست در شرکتهای اینترنتی تقریباً دو برابر شرکتهای غیر اینترنتی یا سنتی است. افلاطون و ارسطو دو چهره نامدار چپدست هستند.
همچنین چارلی چاپلین، آلبرت انیشتین، اسحاق نیوتن، بتهوون، باخ، لئوناردو داوینچی، میکلآنژ، پیکاسو، شکسپیر، نیچه، بیل گیتس، جرج مایکل و مهاتما گاندی، جورج مایکل، آمیتا باچان، تام کروز، رابرت دنیرو، نیکول کیدمن، استیو مک کوئین، تیم آلن، سارا جسیکا پارکر، آنتومی پرکینز، سیلوستر استالونه، آنجلینا جولی، لیدی گاگا نیز از چپدستهای نامی میباشند.
باراک اوباما پنجمین رئیس جمهور چپ دست آمریکا در میان هفت رئیس جمهور اخیر این کشور (از جرالد فورد در ۱۹۷۴) تاکنون است. از میان چهار رئیس جمهور اخیر ایالات متحده، تنها جرج بوش پسر چپ دست نیست. رونالد ریگان چپ دست بود و جرج بوش پدر، بیل کلینتون و همانگونه که پیشتر اشاره شد باراک اوباما همگی چپ دست هستند.